Het laatste nieuws rondom de Hoge Raad | Recente uitspraken en conclusies
In deze editie van de cassatienieuwsbrief komen de volgende onderwerpen aan bod:
|
- Cassatie- en Correspondentendag 2024
-
Hugo Boom verdedigt proefschrift
-
Snellere publicatie conclusies op rechtspraak.nl
-
Betekenis van incidentele samenwerking met betrokkene voor (on)partijdigheid rechter
-
Geen verlof, tóch tussentijds hoger beroep als de rechtszekerheid dat vereist
- Advies A-G Wissink: huurprijswijzigingsbedingen zijn in beginsel niet oneerlijk
-
Doorbrekingsleer niet langer van toepassing bij afwijzing wrakingsverzoek
-
Mediationclausule in arbitraal beding kan rechtens afdwingbaar zijn
-
Blog | Het Catoochi-arrest: verlies van de in artikel 3:40 lid 3 BW bedoelde strekking
-
Blog | Googelende rechter: het beginsel van hoor en wederhoor
|
|
|
|
|
Cassatie- en Correspondentendag 2024 |
Op donderdag 14 november 2024 organiseert BarentsKrans de jaarlijkse Cassatie- en Correspondentendag. In een middag praten wij u bij over de recente rechtspraak van de Hoge Raad op het gebied van onder meer het burgerlijk procesrecht, het contractenrecht en het aansprakelijkheidsrecht. Deelname aan de Cassatie- en Correspondentendag is gratis en levert 2 PO-punten op.
|
|
|
|
|
|
Hugo Boom verdedigt proefschrift |
|
|
|
Op 18 september 2024 promoveerde kantoorgenoot en cassatieadvocaat Hugo Boom aan de Universiteit Leiden op zijn proefschrift ‘Rechtsverwerking en klachtplichten in het verbintenissenrecht’. In zijn proefschrift gaat Hugo (onder meer) in op de verhouding tussen het leerstuk rechtsverwerking en de wettelijke klachtplichten enerzijds en de korte verjaringstermijnen anderzijds. Ook komen het rechtskarakter en de toepassingsvereisten van rechtsverwerking en de wettelijke klachtplichten aan bod. Het boek is onderdeel van de serie Recht en Praktijk – Contracten- en Aansprakelijkheidsrecht en wordt uitgegeven door Wolters Kluwer.
|
|
|
|
|
Nieuws rondom de Hoge Raad |
Snellere publicatie conclusies op rechtspraak.nl |
Het parket bij de Hoge Raad is voornemens om de conclusie advocaat-generaal voortaan direct als deze wordt genomen op rechtspraak.nl te publiceren. Op dit moment gebeurt dat in de meeste gevallen pas na het verstrijken van de termijn voor het indienen van een borgersbrief (de reactie van partijen op de conclusie advocaat-generaal), tenzij wordt aangenomen dat grote publieke belangstelling bestaat. Daarmee wijkt het beleid in civiele zaken af van het beleid in straf- en fiscale zaken, waarin de conclusie in de regel juist zo snel mogelijk wordt gepubliceerd. Volgens het parket bestaat er geen goede reden om dit verschil in stand te houden. Met het beëindigen van dit verschil wordt bovendien zoveel mogelijk voorkomen dat de publicatie van conclusies (onnodig) wordt uitgesteld. Het parket neemt, na raadpleging van de Vereniging van Civiele Cassatieadvocaten, op korte termijn een definitieve beslissing.
|
|
|
|
|
Cassatie in het belang der wet |
Betekenis van incidentele samenwerking met betrokkene voor (on)partijdigheid rechter |
|
|
|
|
In een tuchtprocedure tegen een radioloog dient klaagster een wrakingsverzoek in ten aanzien van een lid van het Centraal Tuchtcollege. Aan dat verzoek legt zij ten grondslag dat het lid een bekende is van de radioloog, omdat zij beiden lid waren van de (in omvang beperkte) werkgroep Tuchtrecht en elkaar ten minste één keer per jaar zagen bij de bijeenkomst van deze werkgroep. De wrakingskamer heeft dit wrakingsverzoek toegewezen. Op 30 augustus 2024 heeft A-G Valk tegen deze beslissing een vordering tot cassatie in het belang der wet ingesteld. Volgens de A-G is het oordeel van de wrakingskamer onjuist. Op grond van vaste rechtspraak van het EHRM en de Hoge Raad wordt een rechter uit hoofde van zijn aanstelling vermoed onpartijdig te zijn, tenzij zich uitzonderlijke omstandigheden voordoen die zwaarwegende aanwijzingen opleveren dat deze een vooringenomenheid koestert die een objectieve vrees oplevert. Een zodanige vrees volgt in de visie van de A-G niet uit enkele feit dat sprake is van deelname aan een professionele doelgroep van beperkte omvang. De uitspraak van de Hoge Raad, die (enkel) in het belang van de rechtsontwikkeling wordt gegeven en de uitkomst van de wrakingsprocedure niet kan wijzigen, wordt binnen enkele maanden verwacht.
|
Recente uitspraken en conclusies |
Geen verlof, tóch tussentijds hoger beroep als de rechtszekerheid dat vereist |
Voor het tussentijds aanwenden van een rechtsmiddel dient (in beginsel) verlof te worden verkregen. De rechtbank wijst een tussenbeschikking in een zaak waarin partijen niet om verlof hebben verzocht. In de tussenbeschikking overweegt de rechtbank ook niet dat de mogelijkheid van tussentijds hoger beroep wordt opengesteld. Abusievelijk wordt op de laatste pagina van de tussenbeschikking wél een standaard tekstblok opgenomen waarin wordt vermeld dat binnen drie maanden hoger beroep kan worden ingesteld. Wanneer één van de partijen dit vervolgens doet, verklaart het hof deze partij niet-ontvankelijk. Dat oordeel vernietigt de Hoge Raad bij beschikking van 21 juni 2024. Omdat het tekstblok redelijkerwijs zo kan worden opgevat dat de rechtbank heeft bepaald dat tussentijds hoger beroep kan worden ingesteld, vereist de rechtszekerheid dat ervan moet worden uitgegaan dat het verlof ook daadwerkelijk is verleend. Daarmee is de rechtszekerheid doorslaggevend voor de beantwoording van de vraag of de mogelijkheid tot het tussentijds aanwenden van een rechtsmiddel is opengesteld. Over deze beschikking schreef Jan-Paul Heering een blog.
|
|
|
|
|
Advies A-G Wissink: huurprijswijzigingsbedingen zijn in beginsel niet oneerlijk |
Afgelopen januari heeft de rechtbank Amsterdam een aantal belangwekkende prejudiciële vragen gesteld over de (on)eerlijkheid van in huurovereenkomsten opgenomen huurprijswijzigingsbedingen, evenals over de (eventuele) gevolgen van de vernietiging van zodanige bedingen. Het huurprijswijzigingsbeding dat in de betreffende zaak aan de orde is, biedt de verhuurder de mogelijkheid om de huurprijs jaarlijks met maximaal 3% te verhogen bovenop de indexering volgens de consumentenprijsindex. Op 19 juli 2024 heeft A-G Wissink in deze zaak een uitvoerige conclusie genomen. Daarin concludeert hij dat een huurprijswijzigingsbeding moet worden gesplitst in een indexatiebeding en een opslagbeding. Beide bedingen zijn volgens de A-G in beginsel niet oneerlijk, in het bijzonder omdat de verhuurder gerechtvaardigde belangen heeft bij de mogelijkheid om de huurprijs (beperkt) te kunnen verhogen. De Hoge Raad doet zo snel mogelijk uitspraak.
|
|
|
|
Doorbrekingsleer niet langer van toepassing bij afwijzing wrakingsverzoek |
Op grond van artikel 39 lid 5 Rv geldt een rechtsmiddelenverbod ten aanzien van beslissingen op een verzoek tot wraking. Uit de rechtspraak van de Hoge Raad volgt dat dit verbod in een beperkt aantal situaties kan worden doorbroken. Dat is onder meer het geval indien de rechter zodanig essentiële vormen niet in acht heeft genomen, dat van een eerlijke en onpartijdige behandeling van het verzoek tot wraking niet kan worden gesproken. Dit wordt de doorbrekingsleer genoemd. Op 21 juni 2024 is de Hoge Raad van deze jurisprudentie teruggekomen. Daarvoor acht de Hoge Raad van belang dat de partij van wie een wrakingsverzoek is afgewezen reeds in een hogere instantie van de hoofdprocedure kan aanvoeren dat de rechter in de lagere instantie partijdig is geweest, hetgeen tot schending van artikel 6 EVRM heeft geleid. Deze partij heeft dus geen belang bij een (tussentijds) rechtsmiddel tegen de afwijzing van het wrakingsverzoek. Dat zou bovendien enkel tot nodeloze vertraging leiden. De doorbrekingsleer is daarmee niet langer van toepassing op de beslissing tot afwijzing van een wrakingsverzoek.
|
|
|
Mediationclausule in arbitraal beding kan rechtens afdwingbaar zijn |
Op 12 juli 2024 heeft de Hoge Raad geoordeeld over de vraag of een mediationclausule in een arbitraal beding rechtens afdwingbaar is. Naar het oordeel van de Hoge Raad kan dit het geval zijn. De mediationclausule dient namelijk aan de hand van de Haviltex-maatstaf te worden uitgelegd. Een zodanige uitleg kan aanleiding geven tot het oordeel dat een mediationclausule een verplichtend, dan wel een niet-verplichtend karakter heeft. Wordt een gerechtelijk geschil aanhangig gemaakt zonder uitvoering te geven aan een mediationclausule met een verplichtend karakter, dan staat het de rechter of arbiter vrij om – op verzoek van één van de partijen – de zaak aan te houden. Er kan dan alsnog uitvoering worden gegeven aan de mediationclausule. Toepassing van de mediationclausule mag er echter niet toe leiden dat de toegang tot de rechter op onaanvaardbare wijze wordt aangetast.
|
|
|
|
|
BarentsKrans cassatieblogs |
|
|
|
Het Catoochi-arrest: verlies van de in artikel 3:40 lid 3 BW bedoelde strekking |
Rechtshandelingen die strijdig zijn met het recht, zijn niet altijd op grond van artikel 3:40 BW (ver)nietig(baar). Wanneer de overtreden wetsbepaling niet de strekking heeft om de geldigheid van daarmee strijdige rechtshandelingen aan te tasten, kan een zodanige rechtshandeling in stand blijven. Geertje Standhardt behandelt in haar blog het Catoochi-arrest, waarin de mogelijkheid is aangenomen dat een bepaling die aanvankelijk wél de strekking had om de geldigheid van een daarmee strijdige rechtshandeling aan te tasten, deze strekking als gevolg van latere maatschappelijke ontwikkelingen verliest.
|
|
Googelende rechter: het beginsel van hoor en wederhoor |
Een rechter mag geen gegevens aan zijn oordeel ten grondslag leggen die hij uit eigen beweging op het internet heeft gevonden, als de partijen zich niet over die gegevens hebben kunnen uitlaten. Dat vloeit voort uit het beginsel van hoor en wederhoor. In deze blog bespreekt Joris Jas het op dit punt richtinggevende Googelende rechter-arrest. In het licht van deze ‘klassieker’ komt ook de toelaatbaarheid van het recente gebruik van ChatGPT in de rechtspraak aan bod.
|
|
|
|
|
Philip Fruytier
advocaat | partner
+31 70 376 07 81 | +31 6 43 97 50 44
philip.fruytier@barentskrans.nl
|
|
|
|
|
BarentsKrans
Lange Voorhout 3, 2514 EA Den Haag +31 70 376 06 06 communicatie@barentskrans.nl www.barentskrans.nl
|
|
|
|
|
|
|